İnci Enginün’ün makalelerini derlediğimiz serinin bu onuncu cildinde Enginün, yeni Türk edebiyatının kronolojik hattını takip ederek Mütareke sonrası Türk edebiyatını inceliyor. Serinin Savaş ve Edebiyat başlıklı bir önceki kitabında, uzun savaşlar döneminin edebiyatını ele elan Enginün, bu kitapta Millî Mücadele ve devamında yeni Türk devletinin k...

İran ve Irak Selçuklu tarihinin yazarı Râvendî, Râhatü’s-Sudûr ve Âyetü’s-Sürûr’u H. 599’da (1202-1203) yazmaya başlar. Eser, esas itibariyle Selçukluların tarih sahnesine çıkışından başlayıp son Irak Selçuklu Sultanı II. Tuğrul’un dönemiyle de kapanır. Sonradan ilâve edilen bölümde ise H. 590-595 (1194-1199) yılları arasında meydana gelen olaylar...

“İslâm’ın sadasını, hakikat davetiyesini yedi iklim dört köşeye kim ulaştırıyor? Bugün için ‘Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğüt ile davet et’ emrinin gereğini kimler yapıyor?” Doğu’da Ahmet Yesevî’den başlayıp ipek yolunu kat ederek Avrupa’nın ortasındaki Blagay Tekkesine ulaştığınızda yine aynı dervişin ismini duyarsınız. İbn Arabî hayranı ol...

“Aklın ölümü kavradığı andan itibaren ölüm tüm insani varlığa egemen olmuştur” diye başlar Altay Türklerinde Ölüm. Bugün tıbbileşmiş zihinlerimizle ölümü yaşamın yokluğu olarak görüyor, ölmeyi eksilme olarak tecrübe ediyoruz. Modern öncesi toplumlarda ölüm –Altay Türklerinin inanışında da tezahür ettiği şekliyle– yaşamın değillenmesi değil, farklı...

Cuma günleri bizi İzmir’in Güzelyalı semtindeki Hakimefendi Camisi’ne çeken caminin hocası İbrahim Ethem Sunar’dı. Namazdan önceki vaazlarında çok yumuşak, sakin bir sesle ve düzgün konuşurdu. İnsanı etkileyen bir hitabet tarzı vardı. Hutbelerinde de aynı üslubu sürdürürdü. O yıllarda Diyanet’in şimdi olduğu gibi hazır hutbe göndermediğini hatır...

İÜ. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde yer alan Tanpınar Arşivi çalışmalarımızın sonucunda hazırladığımız eleştirel basımlar dizisinin ilki, güzel bir rastlantıyla Huzur’un yayımlanışının 75. yılına tesadüf etti. Bu edisyona, 1948’deki tefrikasıyla, 1949’daki ilk basımı karşılaştırmalı olarak sunduğumuz özel bir tasarımın yanı sıra, Huzur’un zeng...

Ahmet Hamdi Tanpınar, Abdullah Efendi’nin Rüyaları hikâyesinin tefrika duyurusunda, Türk hikâyesinin bu garip kahramanını şöyle tanıtır: “Abdullah Efendi nedir? Belki de herkeste ondan bir parça vardır. Abdullah Efendi arzuyu kendisinde öldürememiş fakat ona serbestçe de yol verememiş bir tiptir. Melek değildir, fakat melek kanadı takmış bir hay...

Ahmet Hamdi Tanpınar, Yaz Yağmuru hikâyesinin tefrika duyurusunda şöyle yazar: “Yazdıklarım içinde beni en şaşırtanıdır. Kahramanları, kendileri bana geldiler, konuştular, günlerce beraberimde kaldılar ve gittiler… Hemen hemen beni hiç işlerine karıştırmadılar. Ben sadece onların emrinde idim…” Yaz Yağmuru ile birlikte, Teslim, Acıbadem...

Monsieur Teste’i 1926 senesinde Ankara’da ve bir gece içinde okuduğumu şimdi çok iyi hatırlıyorum. Kitabı bitirdiğim zaman yatağımın yanı başındaki rafta sıralanmış kitaplara, sevdiğim münekkitlere biraz darılmış gibiydim. Bütün o Anatole France’lar, Verlaine’e o kadar anlayışsızca çatmasına rağmen muhakemesinin dürüstlüğünü sevdiğim Jules Lemaître...

Jean-Paul Roux meşhur eseri Altay Türklerinde Ölüm’ü yazmak için yaptığı araştırmalar sırasında Altay Türklerinin hayatlarının ve onları çevreleyen tabiatın da çok geniş bir anlam dünyasıyla dolu olduğunu keşfeder: Altay Türklerinin ölüme dair tasavvurları aslında yaşamı nasıl anladıklarının aynasıdır. Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar R...

Bizde hem dünyanın en zayıf varlığı olan ferdiyetimiz, hem de en kuvvetli varlık olan sonsuzluk barınıyor. İkisinin istekleri var; ikisinin de isteklerine hizmet etme durumundayız. İnsanda âdeta iki kalp barınıyor, hem de birbirlerinden habersiz olarak. Birinin istediğini öbürü bilmiyor. İrademiz, ferdî varlığımızın kazanç ve zafer isteklerinin üst...

XV. yüzyılda Abdürrahim Merzifonî, Türkistan’da seyrusülûkunu Zeynüddin Hâfî’nin yanında tamamladıktan sonra mürşidi onu şu cümle ile Diyâr-ı Rum’a yani Anadolu’ya gönderir: “Bir aşk kütüğü yaktık, Rum üzerine attık.” Tasavvuf kültürü sûfîler, kitaplar, tarikatlar ile birlikte bir diyardan başka bir diyara ulaşır. Dervişlerin ulaştığı şehirle...

Her zaman sessizdir oluşun masumiyeti Ego primum tollo, nominor quoniam leo Güçlü olan alır, güçlü olan kalır, güçlü olan güçtür Güçsüzlerin yanında nefes al Konuşamaz onlar, senin ruhuna bakarlar Anlamadan edemezsin, gözleri olan hiçbir şeyi.

Asıl mesleği astsubaylık olan Abbas Hilmi Erhan (Saraybosna 1900-İstanbul 1983) 1970 yılında, 25 Ocak-2 Mart tarihleri arasında karayoluyla gerçekleştirdiği hac yolculuğunu iki deftere, eski yazı ile gün gün kaydetmiş. Tahsil yıllarından itibaren aldığı askeri disiplinden olacak ki bazen saatleriyle birlikte tarihleri, yer ve mekân adlarını, camile...

Coriolanus neredeyse tek başına bir orduyu yenebilecek kadar cesur bir savaşçı, ama savaş meydanındaki gücü ve özgüveni halkının gözünde kibirden öteye geçemiyor. Değer verdiği herkes ona Roma’da işlerin değiştiğini, artık halkın sözünün geçtiğini, Coriolanus’un ise keskin hatlarını törpülemesi, mütevazılık göstermesi gerektiğini söylüyor. Peki ken...

Tanzimat sonrası edebiyatımızda, Servet-i Fünuncular sayesinde edebiyat gelişmiş ve onların etkisi sonraki nesillere de yayılmıştır. II. Meşrutiyet sonrası dönemdeyse iyi yazar ve düşünürlerden oluşan bir edebiyatçı kadro vardır. Bu yazarların her biri, bir devri peşinden sürükleyecek güçlü şahsiyetlerdir: Ziya Gökalp, Mehmet Akif, Ömer Seyfettin,...

“Her şeyi sevdim: atmosferi, manzarayı, karakterleri... Gizemli olduğu kadar incelikli bir roman.” Bernardo Atxaga 2021’de Bask edebiyatının Nobel’i Euskadi’ye layık görülen Son Romantikler’le Txani Rodríguez, kahramanı İrune’nin hayatı üzerinden kapitalizmin iç evreninde susturulmuş, yalnızlaştırılmış bir insanın kendini ve toplumun gücünü k...

Bir devletin kuruluşu ne demektir? Bu kuruluşa, devlet ve halk ilişkisi açısından nasıl yaklaşılmalıdır? Devlet mi halkına önceldir yoksa halk mı devlete önceldir? Ferdin devletle ilişkisi nasıl inşa edilmelidir? Ahmet Emre Polat, Devlet Olma İmkânı: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Felsefi Bir İnceleme isimli kitabında tüm bu sorular çerçev...

“Fikirler Tarihi” sahasının kurucusu Arthur O. Lovejoy’un 1933 William James Dersleri, Antik Yunan’dan modern döneme, ontolojiden siyasete düşüncenin her sahasında hüküm sürmüş bir fikrin; Büyük Varlık Zinciri’nin peşine düşer. Bu tasavvura göre dünya merkezli evren anlayışına eşlik eden ay-altı ve ay-üstü âlemler, maddenin en ilkel formundan Tanrı...

Şerif Eskin bu çalışmada, kritik bir döneme damga vurmasına rağmen edebiyat tarihlerinde müstakil bir yer bulamayan “İnkılâp Edebiyatı” olayına panoramik bir bakış sunuyor. Bu noktada yazar, İnkılâp Edebiyatı’nı tarihsel bağlamından hareketle tespit, tasvir ve tahlil ederken; eş zamanlı olarak Cumhuriyet  modernleşmesinin kültürel inşa seferbe...

“Bu derneğin benim için basamak olduğunu biliyorsun,” dedi. “Uzun bir yolun başlangıcındayız. İlk adımı attım. Burada kendimi bir şekilde göstermeliyim. Ne kadar çok etkinlik o kadar iyi benim için. Şu an çok şeye eyvallah deme noktasındayız belki ama kafamıza göre rest çekeceğimiz günler de gelecek. Bir gün başkentten bir ses gelecek, oraya çağırı...