Cumhuriyet devrinin önemli ve fikirleri itibariyle istisnai mütefekkirlerinden Nurettin Topçu’nun 50. vefat yıldönümü vesilesiyle, gazete ve dergilerde yayınlanmış bütün yazılarını tarih sırasına göre toplu bir şekilde yayınlıyoruz. Müstakil kitap olarak yazılan doktora tezi İsyan Ahlâkı, doçentlik tezi Bergson, Reha romanı ve Felsefe grubu ders k...

Dua ruhumuzda durmadan kımıldanan bir harekettir; kâh düşünüştür, kâh şiirdir, kâh mûsıkî olur. Lâkin her zaman ruhta bir kemâl hareketi, bir fazilet dalgalanmasıdır. Ferdin veya cemaatın dua tarzı onun medeniyet derecesini gösterir ve dinî seviyesini ortaya koyar. Bizler duada ilk konuşmayı Allah’tan beklemeliyiz. Kendisini Allah’a tâbi kılıp h...

Nurettin Topçu’nun bana yazmış olduğu mektupları yayımlanmak üzere kaleme aldığım bu kitapta okuyucu, tamamı belki iki formayı geçmeyen bu 18 mektubun dışında, daha çok benim hatıra ve izlenimlerimi bulacaktır. Doğrusu biraz da 1950’li yılların şartlarında Anadolu’dan intibalarımı ve öğretmenlik hayatımı da anlatmak istedim. Böylece bu bir bakım...

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın sonunda Ruslar, Yeşilköy önlerine kadar gelmiş, Kafkas Cephesi’nde ise Kars, Ardahan ve Erzurum’u içine alan bölgeyi tamamen işgal etmişlerdi. Osmanlı Devleti yenilgiyi kabul ederek 31 Ocak 1878 Edirne Ateşkesi ve 3 Mart 1878 tarihli Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşmasını imzalamak zorunda kalmıştı. Osmanlı Devleti...

Edebiyat kavramı nasıl ortaya çıktı? Asırlar önce Arapçada “ziyafete davet etmek” anlamına gelen “edb” kelimesi hangi güzergâhları takip ederek önce “edeb”e, ardından Türkçedeki “edebiyat” kavramına evrildi? Edebiyat niçin son dönem Osmanlı kültür ortamının en tartışmalı kavramlarından biriydi? Recaizâde Mahmut Ekrem’den Menemenlizâde Mehmet Tahir’...

“O rezil sıcağın altında ben Gülizar’ın peşinde fakülteden Osmanbey’e kadar nasıl sürüklendiysem, bu insanlar da Murat Baba’nın dükkânında açığa çıkan neşeye ılık bir bahar akşamı serinliğinde akın ediyorlardı. Evet, Gülizar’a beni bağlayan duyguyla Murat Baba’ya çeken duygu aynı kaynaktan çıkıp iki kola ayrılan, dağlar tepeler aşıp doğduğu kaynağa...

Bu resim, genç adamın neşelenmesine sebep oldu. Fakat modern ressamların espri anlayışı en yüksek olanının dahi böylesine gülünç bir şey yaratmayacağını söylemek lazım… Zaman bu naif resmi yıpratırken, bilinçli flanörleri endişelendirmesi gereken bazı belirsizliklerle onu daha da grotesk hale getirmişti. Balzac neredeyse 200 yıldır okurları büyü...

20. yüzyılın en etkili filozoflarından biri olan W. V. O. Quine (1908-2000), Doğruluğun Peşinde adlı bu kitabında düşünce yaşamı boyunca yürüttüğü tartışmaları tekrar ele almaktadır. Okur, dilin dünyayla ilişkisi, bilginin temelleri, bilim ve gerçeklik ilişkisi, doğruluk kavramı gibi tartışmalara odaklanan Quine’ın bu yapıtında onun bilindik savlar...

arayıp bulacağız tabii en uygun el yordamını her kalıp her kalıba uydurulur zorlayınca bu evcil hayvanlar da hipnoz edilmiş kıl kadar sevgiyle haksızlık ettik sen ben biz hepimiz bir yansıma bir leke loş ışık birbirimize herkes aksini söylese bile kim yemek istememiş ilk fırsatta sürüden ayrılanı bakmadın sonra son bir kez yol...

Muharrir ve Edip Hüseyin Cahit, Servet-i Fünûn edebiyatının en tartışmalı figürlerinden olan Hüseyin Cahit Yalçın’ı geniş bir çerçevenin merkezine yerleştirerek merceğe alıyor. Hüseyin Cahit’in edebiyat yaşantısını, hayatının farklı yönlerini oluşturan muharrirliği ve edipliği üzerinden izleyerek iki ana bölümde gözler önüne seriyor. İlk bölüm, Hüs...

Felsefenin yazılı tarihi dikkate alındığında çağları, farklı kültür ve medeniyetleri, farklı dilleri etkileyen eser sahiplerinin başında hiç şüphesiz Aristoteles gelir. Onun felsefe-bilim tavrı, mantık örgüsüne bağlı kalarak oluşturduğu külliyatının etki gücünü katlayarak artırmıştır. Böylelikle eserleri, tarihin hemen her döneminde yeniden tercüme...

Azerbaycan’ın büyük şairi Nizamî Gencevî, Sırlar Hazinesi/ Mahzenü’l-Esrâr adını verdiği mesnevisinde, şiir diliyle tasavvuf düşüncesini ve dünya görüşünü aktarır. Nizamî’nin diğer eserlerinden farklı olarak Mahzenü’l-Esrâr, bütünüyle tasavvuf konulu bir manzumedir. Mahzenü’l-Esrâr’ın ilk bölümü; Tanrı’nın övgüsü, Peygamber’e naatlar, eserin yaz...

Anadolu’da tasavvufî düşüncenin sistemleşip tarikatlaşmaya başlaması, Maveraünnehir ve Horasan bölgelerinden gelen şeyh ve dervişler vasıtasıyla olmuştur. Anadolu coğrafyasının manevi ikliminin şekillenmesinde önemli rolü olan Zeyniyye tarikatının da Anadolu’ya gelişi Zeynüddin Hâfî’nin halifesi Abdüllatîf Kudsî vasıtasıyla gerçekleşmiştir. Osmanlı...

Beş Şehir’in macerası, İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde yer alan Tanpınar Arşivi çalışmalarımızdan öğreniyoruz ki 100 yıl önceye dayanıyor. Eserin ilk tohumu, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, 1924’te bir Erzurum seyahatinde Ahmet Kutsi Tecer’le atılmıştır. Yayım macerası ise, 1938’de dergilerde başlayıp 1960’taki ikinci basımına kadar sürecektir. Ta...

Beş Şehir’in macerası, İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde yer alan Tanpınar Arşivi çalışmalarımızdan öğreniyoruz ki 100 yıl önceye dayanıyor. Eserin ilk tohumu, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, 1924’te bir Erzurum seyahatinde Ahmet Kutsi Tecer’le atılmıştır. Yayım macerası ise, 1938’de dergilerde başlayıp 1960’taki ikinci basımına kadar sürecektir. Ta...

“Yirmi altı sene önce, İspanyol âlimlerinden Miguel Asin Palacios, Şark ve Garb edebiyatları için çok mühim bir hadise teşkil eden bir eser neşretmişti. İlahi Komedya’nın mevzuunu İslam kaynaklarından aldığını ileri süren bu kitap, her memlekette Dante hayranlarını ve meraklılarını telaşa düşürdü… Asin Palacios bu eserinde Yeniçağ’ı açan büyük İtal...

Çoğunlukla İsmail Gaspıralı’nın karizmatik ve çalışkan mizacıyla birleştirilen Kırım halkının hem özgürleşme hem de modernleşme çalışmalarının bereketli neticelerinden biri de Cafer Seydahmet Kırımer’in bizzat kendisidir diyebiliriz. Kırımlıların Çarlık Rusyası’nın politikaları altında şekillenmek zorunda kalan acı tarihi, aynı zamanda Kırım’dak...

İsbat-ı vâcib, din ve felsefenin temel meselelerindendir. İslam düşünce tarihi çerçevesinde klasik literatür, Allah’ın varlığından çok birliğine ve sıfatlarına odaklanmış bir muhtevaya sahipti. Modernleşme dönemi ile birlikte isbat-ı vâcib meselesi farklı bir safhaya evrilmiş; Batıda meydana gelen değişim ve dönüşüm esasen tanrı telakkisi ve ilahî...

Fars edebiyatı tarihsel geçmişi, etki alanı, zengin şiir dağarcığı ile dünya edebiyatında, özellikle de doğu edebiyatında önemli bir konuma sahiptir. Türk edebiyatıyla klasik dönemlerden beri süregelen sıkı ilişkileri dolayısıyla divan edebiyatı üzerinde de derin etkisi vardır. Şairlerin dizelerinde yer alan maddi dünya ve fizikötesi âlemlere özgü,...

Ailemiz 1969’a kadar Vefa ve Süleymaniye’de ikamet etmiş, 1937 yılında Süleymaniye Caddesi numara 25’de bulunan (günümüzde yenilenmiş haliyle numara 18) Muzaffer Paşa Konağı’na taşınmışlardı. Annem ve babam bu evde 1938 yılında evlenmişler. Bozdoğan Kemeri’ndeki Seferağa Çeşmesi’nden Kirazlı Mescit Sokağı’na girdiğinizde sağ tarafta iki katlı bi...

Kim bu adamlar?   Türk edebiyatının usta ismi Mustafa Kutlu altı yıllık aranın ardından yeni hikâye kitabıyla okurlarıyla buluşuyor. Başkanın Adamları’nda bir belediye başkanının ve başkanlarına gönülden bağlı birkaç adamın bir festival düzenleme hikâyesine tanık oluyoruz.   Diğer kitaplarında olduğu gibi bu kitabında da Kutlu...