Sanat hayatının başlangıcında kaleme aldığı Hikâye’de Halit Ziya, roman ve romancılık konusunda bireysel görüşlerini açıklar. Romanın Batı edebiyatlarındaki tarihi ana hatlarını verirken Türk edebiyatındaki durumunu da eleştirir. Halit Ziya bu eseri yazma amacının, dönemin önemli tartışma konularından biri olan “realizm ve romantizm akımları ile her iki gruba da girmeyen ve ‘masalcılar’ olarak nitelediği roman tüccarlarını tayin etmek” olduğunu söyler.

Eserde, ilk çağdan yaşadığı döneme kadar Avrupa’da roman ve romancılığın gelişimini özetler ve Eski Yunan, Latin, Orta Çağ ve Yeni Fransız edebiyatının ileri gelenlerini ve eserlerini anarak romanın yol almasındaki katkılarına değinir.

Hikâye, Hizmet gazetesinde tefrika edildikten sonra 1888 yılında kitap olarak basılmıştır. Elinizdeki kitap hazırlanırken bu baskı esas alınmış ve günümüzde kullanılmayan veya az kullanılan kelimelerin anlamları dipnotlarda verilmiştir.